Vrouw Gubbels van Giersbergen

Ik schrijf momenteel een historisch verhaal dat zich afspeelt in het welgelegen Brabantse buurtschap Giersbergen, bij de Loonse en Drunense Duinen.
Het is gebaseerd op het volgende:

Clasina Gubbels (1819-1882) kwam ik als casus tegen als Cl. G. uit Dru. in het Verslag van het geneeskundig gesticht voor krankzinnigen “Coudewater” te Rosmalen. Daar was ze op achtenvijftigjarige leeftijd opgenomen wegens godsdienstwaanzin. Het opmerkelijke aan haar casus was dat de artsen haar zeer slim vonden. En dat zeiden ze maar zelden over vrouwen. Natuurlijk moest ze wel krankzinnig zijn, anders zou ze niet zijn opgenomen. Daarom, redeneerden de geneesheren, moest het wel door haar intelligentie komen dat zij haar waanzin zo goed wist te maskeren. Clasina gedroeg zich namelijk bijzonder normaal. Ze was vrij stil, dag en nacht rustig, was meegaand, hield zich braaf bezig met de vrouwelijke handwerken – de usance onder vrouwelijke patiënten – en nam haar godsdienstige plichten naar behoren en zonder overdrijvingen waar. Lange tijd was het enige bijzondere wat de geneesheren aan haar constateerden een groot gevoel van verongelijktheid.

Men heeft haar in alles gezocht, benadeeld, geplaagd en krankzinnig willen doen voorkomen en onder curatele gesteld om zich zelve te bevoordelen en in het bezit van haren eigendom te stellen.

“Ach, ach,” dachten de geneesheren waarschijnlijk. “Ook vertoont ze verschijnselen van paranoia.” Maar het was de waarheid, merkte ik toen ik online archiefonderzoek naar haar deed. Via het Streekarchief Langstraat, Heusen en altena kon ik de notariële akten inzien. Met name het document over de boedelscheiding was heel interessant. Hierdoor kon ik Clasina’s bezit in kaart brengen.

  • Clasina was welgesteld geweest.
  • Lange tijd boerde ze samen met haar broer Wouter en haar zus Johanna.
  • In 1866 werd er een boedelscheiding gemaakt. Haar zus en zij behielden de hoeve, en meer dan een derde deel van de Loonse en Drunense Duinen, plus diverse uitgestrekte landbouwgronden rondom giersbGiersbergen, zie de afbeelding, waarop in rood aangegeven wat haar toebehoorde, ook de hele stukken heide en duinen. Rechts van het midden met rood omcirkeld bevond zich haar boerderij, oostelijk in Giersbergen.
  • Wouter nam het vee, de gereedschappen en de gronden bij Helvoirt en Cromvoirt (niet op de kaart).
  • Johanna en Clasina maakten onmiddellijk na de boedelscheiding testamenten op ten gunste van elkaar.
  • Clasina en Johanna trouwden geen van beiden en hadden geen kinderen.
  • Nadat Johanna stierf maakte Clasina direct een nieuw testament op ten gunste van een derde, zodat haar broer werd uitgesloten.
  • Haar broer Wouter liet haar tenslotte onder curatele stellen wegens onnozelheid en verkreeg zo haar bezit.

Geruchten die door de artsen als waarheid werden genoteerd:

  • Clasina zou alleen handelen na opdracht door een hogere macht.
  • Ze zou in nachtgewaad over de velden hebben gelopen.
  • Ze besproeide de velden met wijwater.
  • Ze liet het vee honger lijden omdat zij zelf moest vasten.

Maar wie was de informatiebron van deze geruchten? Vermoedelijk was dat haar broer Wouter, die haar opsluiting bewerkstelligde. Waarom werd ze niet ontslagen uit het gesticht toen zij normaal bleek te zijn? Omdat er voor haar verblijf betaald werd, wellicht? Na een half jaar in Coudewater besloot Clasina niet meer te willen eten. Tegenwoordig noemen wij dit: auto-euthanasie. Twee jaar lang kreeg ze gedwongen voeding, tot ze uiteindelijk helemaal uitgeteerd was en stierf aan een longontsteking.
Een leven met vreselijke drama’s kan tenminste nog een mooi verhaal opleveren. Ik doe mijn best, Clasina.

Het historische verhaal Het geluk van Giersbergen lees je hier.

***
Geraadpleegde bronnen:
Streekarchief Langstraat, Heusden en Altena: salha.nl
Historische kranten: www.delpher.nl
Het Verslag van het geneeskundig gesticht voor krankzinnigen “Coudewater” te Rosmalen over het vijftienjarig tijdvak van 1870-1885, bewerkt door Dr. L.Th. Pompe, Eersten Geneesheer-Directeur en F.J. van der Kroon, in leven tweeden Geneesheer. Teulings, ’s Hertogenbosch, 1887. Derde hoofdstuk, 1. Exaltatie-vormen: Mania. Pagina 109-111, Online via archive.org
Geboorte- en overlijdensakten: www.bhic.nl
Omslagfoto bij dit stuk: salha.nl

Misschien ook interessant...?

Reacties zijn gesloten.