Krankzinnig! Ter gelegenheid van het veertigjarig koningschap van Willem III in 1889 waren er in het hele land feestelijkheden georganiseerd. Volgens kranten uit dat jaar vond men in het krankzinnigengesticht Voorburg in Vught dat ook de verpleegden Koningsdag moesten kunnen vieren. Zij werden tijdens het feest getrakteerd op chocolade en krentenbrood. Ook waren er voor ieders vermaak diverse volksspelen georganiseerd, zoals:
- boegsprietlopen
- mastklimmen
- koekhappen
Om de feestvreugde te verhogen was er een orgel aanwezig, dat vrolijke muziek ten gehore bracht.
Overigens was Voorburg niet het enige gesticht waarin het jubileum van de koning werd herdacht. Ook in het gesticht van Delft en in het Rijksgesticht Medemblik waren er feestelijkheden. In Medemblik was er ’s-avonds muziek in de tuin en er was “een zeer geslaagde illuminatie”. Verpleegden voerden er toneelstukjes op en brachten tenslotte een staande ode aan de directeur, dokter Van Andel.
Heel gek! Vooral als je bedenkt dat de gestichten in de negentiende eeuw overvol zaten. Er was weinig personeel (“oppassers”), de leefomstandigheden lieten erg te wensen over. Wie is er in hemelsnaam op het idee gekomen dat koekhappen misschien wel leuk is voor psychotische, catatonische of hysterische patiënten? En hoe organiseerden ze dat, als ze in het dagelijks leven al amper voor de verpleegden konden zorgen? En wat brengt patiënten ertoe een staande ode (!) aan de directeur te brengen?!
Nederland was een klasse-samenleving, misschien was het vermaak alleen bedoeld voor de betalende patiënten en het personeel zelf. Ik heb het helaas niet kunnen achterhalen.
***
Meer lezen over de psychiatrie van vroeger? Hier een algemene schets, hier kun je lezen over wat men te eten kreeg, en hier over diagnose en behandeling.
Bron: diverse kranten tussen 17 mei en 25 mei 1889, via Delpher.nl, uitgelichte foto: elkedagbij.nl, foto Willem III: wikipedia.
