Sterven in Zeelst anno 1876

In het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven vond ik een lijst met alle sterfgevallen in Zeelst (tegenwoordig deel van de gemeente Veldhoven) over het jaar 1876. De doodsoorzaken stonden erop vermeld, al bleek dit veelal in potjeslatijn. Ik heb de lijst hieronder uitgewerkt, en een poging gewaagd de doodsoorzaken te verduidelijken.

Een korte analyse: er waren volgens de lijst indat jaar 31 sterfgevallen in Zeelst, de gemiddelde leeftijd bij het overlijden was 34,5 jaar. Dat is te wijten aan het relatief hoge aantal zuigelingen dat overleed, namelijk tien. Deze zuigelingensterfte werd met name veroorzaakt door gebrekkige hygiëne en het toedienen van verkeerde voeding als alternatief voor borstvoeding. Het aantal geboorteaangiftes over 1876 was 35, dus de kindersterfte lag op 28,5 %. Toch valt ook de hoge gemiddelde leeftijd van de zestig-plussers op: 68,5 jaar. Verder waren er achttien volwassenen gestorven, en slechts drie kinderen in de leeftijd tussen de twee en de achttien jaar. Longaandoeningen waren de meest voorkomende doodsoorzaak:

  • 10 x longaandoeningen
  • 7 x verzwakking
  • 7 x maag/lever/darmaandoeningen
  • 4 x koorts
  • 2 x waterzucht (niet nader omschreven)
  • 1 x hartaandoening

Bij nader inzien is er iets vreemds aan de hand. De doodsoorzaken zijn niet altijd passend bij de leeftijd van de gestorvene. Want een 36-jarige met kinderkrampen? Het roept de vraag op of men op het gemeentehuis met de natte vinger zulke lijsten opstelde, omdat er nu eenmaal van hogerhand om gevraagd werd. Ook de leeftijden zijn niet allemaal juist, blijkt na vergelijking met de overlijdensaktes van dat jaar. De gemeente bleek zelfs een sterfgeval vergeten te zijn bij het opstellen van de lijst: er waren in werkelijkheid 32 sterfgevallen, want er was nog een 36-jarige weversvrouw bij. De gecorrigeerde lijst geeft dan een gemiddelde leeftijd van ruim 35 jaar te zien. Gelukkig kloppen de aantallen per leeftijdscategorie nog steeds, zij het dat er negen in plaats van acht volwassenen te betreuren waren.
De volledige lijst, aangevuld met de namen en leeftijden van de overledenen en het beroep van de familie (vader of partner), ontleend aan de overlijdensaktes (oa), is hier te bekijken: .zeelst-doodsoorzaken-1876

doods-datum gehucht m/v leef-tijd beroep doodsoorzaak betekenis
1-1-1876 Dorp v 60 zonder phthisis pulmonum tuberculose
6-1-1876 Hei-straat v 68 zonder ashtma continua voortdurende asthma
16-01-1876 Akker-eind v 65 zonder marasmus seniles ouderdomsverzwak-king
18-01-1876 Dorp m 34 landbouwer marasmus seniles ouderdomsverzwakking
19-01-1876 Jept v 38 zonder phthisis pulmonum tuberculose
26-01-1876 Dorp m 17 wever phthisis pulmonum tuberculose
31-1-1876 Kop-beek v 70 zonder febris interrillens koorts met tussenpozen
6-2-1876 Kop-beek v 67 zonder hijdrothorax vocht in de borstholte
20-3-1876 Kop-beek v 10 zonder hijdrops acutum acute waterzucht
19-4-1876 Akker-eind m 0 zonder febris intermitens wisselende koorts
16-5-1876 Muggen-hol v 36 zonder convulsiones infantem kinderkrampen
17-05-1876 Kruis-straat v 62 zonder phthisis pulmonum tuberculose
17-05-1876 Kom m 50 molenaar hijdrops acutum acute waterzucht
22-05-1876 Jept m 49 wever febris continua voortdurende koorts
28-05-1876 Cop-beek v 1 zonder pthisis pulmonum tuberculose
30-05-1876 Cop-beek v 67 zonder haepatitus leverontsteking
12-06-1876 Hei-straat v 33 zonder atrophia infantum vermagering (aangeboren of door ondervoeding)
20-06-1876 Broek m 57 schoenmaker catharicus cronicus chronische verkoudheid
06-08-1876 Jept v 66 zonder catharrus pulmonem longontsteking
14-09-1876 Kop-beek v 0 zonder haepatitus corronicus slepende leverontsteking
17-09-1876 Kop-beek v 1 zonder haepatitus corronicus slepende leverontsteking
21-09–1876 Akker-eind m 0 zonder convulsiones infantem kinderkrampen
08-10-1876 Bieze-kuilen m 0 zonder atrophia infantum vermagering (aangeboren of door ondervoeding)
10-10-1876 Bieze-kuilen m 91 landbouwer apoplexia cordis hartaanval
11-11-1876 Linde m 0 zonder convulsiones infantem kinderkrampen
15-11-1876 Reizen-deman v 70 zonder marasmus seniles ouderdomsverzwak-king
18-05-1876 Hemel-rijk v 55 zonder physus tuberculans tuberculose
07-12-1876 Muggen-hol v 8 zonder febris continua voortdurende koorts
14-12-1876 Bieze-kuilen m 0 zonder atrophia infantum vermagering (aangeboren of door ondervoeding)
20-12-1876 Dorp v 0 zonder debilitas congenital aangeboren zwakte
26-12-1876 Broek v 0 zonder convulsiones infantem kinderkrampen

Wil je meer informatie over Zeelst? Hier kun je lezen over het wonen in Zeelst, hier over inboedels, hier over de zorg, en hier over beroepen.
Bronnen:

Misschien ook interessant...?

One thought on “Sterven in Zeelst anno 1876”

Je emailadres wordt niet getoond. Naam en email zijn verplicht